«ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ»

ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ

Γράφει η Βασιλική Νικητοπούλου

Πόσες και πόσες φορές στην καθημερινότητά μας δεν έχουμε ακούσει ή δεν έχουμε χρησιμοποιήσει κι εμείς οι ίδιοι τη φράση «Γνώθι Σαυτόν»;

Το γνώθι σαυτόν, ΓΝΩΘΙ ΣΕΑΥΤΟΝ ή Γνῶθι σεαυτόν < γιγνώσκω + ἑαυτός (που σημαίνει, “Γνώρισε τον εαυτό σου » στα λατινικά Nosce te ipsum) είναι ένα από τα Δελφικά Παραγγέλματα.

Συγκεκριμένα ήταν γραμμένο πάνω από την κεντρική είσοδο του Μαντείου των Δελφών, κάτι το οποίο εμφανώς αποδεικνύει πως καίρια θέση του Μαντείου ήταν να προτρέψει τους επισκέπτες του να ασχοληθούν με τους εαυτούς τους ώστε να μπορέσουν να τους γνωρίσουν εις βάθος. Να αποκτήσουν την επίγνωση δηλαδή του ποιοι είναι στην πραγματικότητα και όχι ποιοι νομίζουν ή ποιοι θα ήθελαν ιδανικά να είναι.

Το γνώθι σαυτόν όμως ήταν και μια από τις πιο χαρακτηριστικές φράσεις που χρησιμοποιούσε πολύ συχνά ο Σωκράτης (469- 399 πΧ).

Ο Σωκράτης υποστήριζε πως οι άνθρωποι εξαιτίας τις άγνοιάς τους έχουν την πεποίθηση ότι γνωρίζουν τα πάντα και κυρίως τον εαυτό τους καθώς επίσης ότι γνωρίζουν καλά πώς είναι ο κόσμος και η ίδια η ζωή.

Ωστόσο, για να μάθει κανείς τον πραγματικό του εαυτό και να γνωρίσει τον τρόπο που υπάρχει ο κόσμος, πρέπει να σταματήσει να είναι βέβαιος και απόλυτος γι’ αυτά που γνωρίζει. Μόνο αποβάλλοντας αυτές τις δύο μορφές άγνοιας έχει την δυνατότητα να εισέλθει στην ενδοσκόπηση και να διανύσει τον δρόμο προς το «γνώθι σ αυτόν», επίγνωση των ικανοτήτων και δυνατοτήτων του εαυτού. Ο Σωκράτης έλεγε ότι το Αληθές και το Αγαθόν είναι ταυτόσημα. Το Αγαθόν είναι να ακολουθείς την φύση με τους νόμους της. Μέσα από την μετριοφροσύνη έλεγε ότι «ένα ξέρω ότι δεν ξέρω τίποτα» (έν οίδα ότι ουδέν οίδα).

Για να μπορέσουμε να γνωρίσουμε βέβαια τον εαυτό μας, θα πρέπει πρώτα από όλα να τον αγαπήσουμε και κυρίως να τον αποδεχτούμε. Με τα καλά και με τα κακά του. Αν κατορθώσουμε να το πετύχουμε αυτό , τότε θα είμαστε σε θέση ύστερα τόσο να αγαπήσουμε όσο και να αγαπηθούμε ουσιαστικά από τους άλλους.

Βλέπουμε λοιπόν πόσο σημαντικό και καθοριστικό ρόλο παίζει γενικά η αυτογνωσία στη ζωή μας. Συνάδει ξεκάθαρα με την αυτοβελτίωσή μας. Μας μαθαίνει να είμαστε υπεύθυνοι. Να αναγνωρίζουμε τα λάθη μας και να επανορθώνουμε όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο. Να επαναπροσδιορίζουμε θέσεις και απόψεις. Να είμαστε πιο διαλλακτικοί. Παράλληλα , μας προστατεύει σε στιγμές ενοχοποίησης του εαυτού μας. Αποτρέπει σθεναρά τη θυματοποίηση ή ακόμη και την εκμετάλλευση που τυχόν βιώνουμε, υπενθυμίζοντας μας πάντα την αξία μας.

Η αυτογνωσία μας καθιστά ευτυχισμένους. Μας διδάσκει την αγάπη και την ειρήνη, με τον εαυτό μας, με τους άλλους, με τη ζωή.

Από εμάς εξαρτάται αν θα καταφέρουμε να την αποκτήσουμε. Από τη δύναμη της θέλησής μας.

Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Στο χέρι μας είναι!

Πηγές: