«Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ»

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ

Γράφει η Βασιλική Νικητοπούλου

Πολλές φορές την αναζητούμε κι άλλες φορές δηλώνουμε πως την έχουμε ήδη βρει. Μας φαίνεται τόσο οικεία κι όμως κανένας μας ουσιαστικά δεν μπορεί να την ορίσει. Αυτή είναι άλλωστε και η γοητεία της.

Η δυσκολία του ορισμού της έννοιας ευτυχία αποτυπώνεται στην προσπάθεια σκιαγράφησής της στο κλασικό «Λεξικό της Φιλοσοφίας» του Andre Lalande (1955) , όπου η ετυμολογική σημασία αναφέρεται στην ευμενή τύχη, από το ελληνικό πρόθεμα ευ και τύχη.

Με μια ευρύτερη φιλοσοφική θεώρηση, ευτυχία είναι «η κατάσταση της πλήρους ικανοποιήσεως που γεμίζει όλη την συνείδηση». Ταυτόχρονα προτείνεται και ο πιο αναλυτικός ορισμός που δίνει ο Καντ στο έργό του «Κριτική του Καθαρού Λόγου», κατά τον οποίο η ευτυχία ταυτίζεται με την ικανοποίηση όλων των κλίσεων μας τόσο σε έκταση, δηλαδή σε πολλαπλότητα, όσο και σε ένταση, δηλαδή σε διάρκεια.

Πολλοί ακόμη σπουδαίοι φιλόσοφοι, προσπάθησαν να προσεγγίσουν και να δώσουν απάντηση στο τί συνιστά εν τέλει την ευτυχία και πώς αυτή επιτυγχάνεται.

Αριστοτέλης

Ο Αριστοτέλης προέτρεπε στην αναζήτηση της ευτυχίας αν και η λέξη που χρησιμοποιούσε ήταν ‘ευδαιμονία’. Όπως και στη θεωρία του περί Φύσης, πίστευε ότι κάθε άνθρωπος έχει μια συγκεκριμένη λειτουργία αλλά κι έναν σκοπό ενώ για όλους υπάρχει ένα συγκεκριμένο μοντέλο ζωής που ταιριάζει καλύτερα στη φύση του. Οφείλουμε λοιπόν κατ’ αυτόν να υποβάλλουμε τον εαυτό μας σε μια διαδικασία αυτοβελτίωσης , χωρίς ωστόσο να εστιάζουμε μόνο στους εαυτούς μας, αφού η ευτυχία επιτυγχάνεται μέσα από την αλληλεπίδραση στο πλαίσιο ενός καλά οργανωμένου πολιτεύματος. Η ευδαιμονία λοιπόν συσχετίζεται με την κοινωνία, το κράτος και τη δημόσια ζωή.

Ο Αριστοτέλης δίνει επίσης ιδιαίτερη έμφαση στην σωστή συμπεριφορά καθώς και στη χρήση της Λογικής, ως ένα επιπλέον εργαλείο που οδηγεί στην ευτυχία η οποία εν τέλει για τον ίδιο δεν αποτελεί παρά το σύνολο των επιτευγμάτων μας, αποδίδοντας όμως πάντα σπουδαίο ρόλο στον παράγοντα τύχη.

Σωκράτης

Ο Σωκράτης θεωρούσε πως η ευτυχία δεν ήταν θέμα εξωτερικών παραγόντων, αλλά αποτέλεσμα εσωτερικών διεργασιών. Προέτρεπε τους συνομιλητές του να τιθασεύσουν την επιθυμία τους να αναζητούν όλο και περισσότερα και να αρέσκονται στα λιγότερα. Με αυτόν τον τρόπο θα μάθαιναν να εκτιμούν τις απλές και αληθινές χαρές της ζωής.

Φρίντριχ Νίτσε

«Ευτυχία είναι η αίσθηση ότι η δύναμη αυξάνεται – ότι μία αντίσταση εξουδετερώνεται». Ο μηδενιστής Νίτσε εκτιμούσε ότι η ευτυχία κρύβεται στον έλεγχο που μπορεί κάποιος να ασκεί στο περιβάλλον του και στον εαυτό του. Ελέγχοντας δηλαδή κάποιος τις εμπειρίες του, αποκτά ευτυχισμένη ζωή.

Λάο Τσε

«Αν νιώθεις θλιμμένος ζεις στο παρελθόν. Αν είσαι αγχωμένος, ζεις στο μέλλον. Αν είσαι γαλήνιος, ζεις στο παρόν». Ο Λάο Τσε ήδη από τον 6^ο αιώνα γνώριζε και προέτρεπε τον κόσμο να ζει την στιγμή. Η σύγχρονη ψυχολογία λαμβάνοντας υπόψη τη φιλοσοφική του θεώρηση, υποστηρίζει πως οι πιο ευτυχισμένοι άνθρωποι είναι οι αφοσιωμένοι σ’ αυτό που κάνουν, την στιγμή ακριβώς που το κάνουν.

Κομφούκιος

«Όσο περισσότερο διαλογίζεται ο άνθρωπος πάνω στο καλό, τόσο καλύτερος θα γίνεται ο κόσμος του και ο κόσμος όλος». Σύμφωνα με τον Κομφούκιο η ευτυχία είναι μια προφητεία που ο καθένας εκπληρώνει για τον εαυτό του, καθώς ανακαλύπτει τα βαθύτερα ιδανικά που τρέφουν την ύπαρξη του.

Πηγές: