Η ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ ΚΑΙ Ο Γ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Υπάρχουν άνθρωποι που νομίζουν ότι η ιστορία δεν έχει καμία αξία στο σήμερα, όμως ένας από τους λόγους ότι είναι σημαντική και επίκαιρη είναι η Παγίδα του Θουκυδίδη. Σε αυτό το βίντεο θα αναφερθούμε στην σχέση της Παγίδας του Θουκυδίδη και στην πιθανότητα ενός άμεσου Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Αρχικά, η Παγίδα του Θουκυδίδη είναι μια φράση του Αρχαίου Έλληνα ιστορικού και στρατιωτικού Θουκυδίδη στο έργο του Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου. Η φράση που σημείωσε ο Θουκυδίδης ήταν η εξής: Η άνοδος της Αθήνας και ο φόβος της Σπάρτης για αυτήν την άνοδο, ήταν που οδήγησε αναπόφευκτα σε αυτόν τον πόλεμο. Έτσι λοιπόν βάση αυτής της φράσης, ο Αμερικανός καθηγητής πανεπιστημίου και συγγραφέας Graham Allison, όρισε την Παγίδα του Θουκυδίδη το 2012 σε ένα άρθρο στην εφημερίδα New York Times. Οπότε ο πιο γενικός ορισμός της Παγίδας του Θουκυδίδη είναι ο εξής: Όταν μια ανερχόμενη δύναμη απειλή να εκτοπίσει μια ήδη υπάρχουσα υπερδύναμη, αυτός ο ανταγωνισμός και η πίεση μπορεί να οδηγήσει αναπόφευκτα σε πόλεμο.
Η Παγίδα του Θουκυδίδη αναλύθηκε σε τουλάχιστον 16 περιπτώσεις της ιστορίας μέχρι και το πιο πρόσφατο και παρελθόν. Και έδειξε ότι στις πιο πολλές περιπτώσεις, ο ανταγωνισμός δύο δυνάμεων ή δύο συνασπισμών δυνάμεων, και ο φόβος της μιας πλευράς, ότι δεν θα μπορέσει να διατηρήσει της ηγεμονία της καθώς η απέναντι πλευρά θέλει να κάνει μια δικιά της, οδήγησε σε πόλεμο.
Σήμερα η Παγίδα του Θουκυδίδη έχει αναλυθεί και δεχθεί κριτική σχετικά με μια σύγκρουση των ΗΠΑ και της Κίνας, λόγο του τεράστιου ανταγωνισμού τους σε όλα τα επίπεδα. Προφανώς σήμερα ένας Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος φαντάζει αστείο σε διάφορους αναλυτές και σχολιαστές, με βάση δύο λόγους που τονίζουν. Ο ένας λόγος είναι οι στενές οικονομικές σχέσεις μέσω του εμπορίου και των επενδύσεων και ο άλλος είναι τα πυρηνικά όπλα. Όμως δυστυχώς για όλους μας, βλέπουμε τον Πόλεμο στην Ουκρανία να κρατάει για 2 και πλέον χρόνια, και να μπαίνει στον τρίτο χρόνο. Παρατηρούμε τον Πόλεμο στην Γάζα μετά από μήνες να εξαπλώνεται στην Μέση Ανατολή με αντιδράσεις του Ιράν και την ένταση μεταξύ της Κίνας και της Ταιβάν να είναι μεγάλη.
Και δεν χρειάζεται να αναφερθούμε στην ένταση Ινδίας και Πακιστάν για το Κασμίρ, στο θέμα των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο με Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρο αλλά και στις εντάσεις στο Κοσσυφοπέδιο και φυσικά στον Καύκασο. Προφανώς από την μια πλευρά, για δεκαετίες υπήρξαν εντάσεις στην Παλαιστίνη, στο Κοσσυφοπέδιο και σε άλλα μέρη του κόσμου, όμως σύμφωνα με την Παγίδα του Θουκυδίδη αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έναν ευρύτερο πόλεμο. Αυτό αφενός ότι όσο μεγαλώνουν οι συγκρούσεις και οι εμπλεκόμενοι τόσο μεγαλώνουν οι πιθανότητες ενός λάθους ή μεγαλύτερου ρίσκου.
Μην παραλείψουμε να επισημάνουμε ότι ο Θουκυδίδης δεν ήταν μόνο ο πατέρας της επιστημονικής ιστορίας αλλά και ο πατέρας της Κλασσικής Γεωπολιτικής και του Πολιτικού Ρεαλισμού. Όπου με απλά λόγια η Κλασσική Γεωπολιτική βασίζεται στο ότι οι θαλάσσιες δυνάμεις είναι εναντίον χερσαίων δυνάμεων, το έχουμε δει διαχρονικά. Ενώ ο Πολιτικός Ρεαλισμός είναι μια βασική σχολή σκέψης για τις διεθνείς σχέσεις, όπου βασίζεται πρώτη φορά στον Θουκυδίδη. Και εξηγεί ότι οι παράγοντες στις διεθνείς σχέσεις, είναι η ισχύ σε κάθε επίπεδο, τα συμφέροντα, ο πόλεμος και ο φόβος.
Με βάση την Παγίδα του Θουκυδίδη αφενός έχουμε σοβαρές πιθανότητες για το ξέσπασμα ενός Παγκοσμίου Πολέμου ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα, ας πούμε ΗΠΑ, Βρετανία, ΝΑΤΟ και άλλοι απέναντι σε Κίνα, Ρωσία, Ιράν και άλλους. Όμως αφετέρου επειδή στον Ψυχρό Πόλεμο δεν έγινε ποτέ Γ Παγκόσμιος Πόλεμος ανάμεσα στην Σοβιετική Ένωση και τις ΗΠΑ, παρόλο τον πόλεμο στο Βιετνάμ και σε άλλα μέρη. Τέλος η Παγίδα του Θουκυδίδη μπορεί να αναλυθεί και σε άλλες περιπτώσεις δυνάμεων, όπως μια πιθανή σύγκρουση Ελλάδας και Τουρκίας. Έτσι ο Θουκυδίδης που έγραψε 2.500 χρόνια πριν από σήμερα, είναι επίκαιρος και πάρα πολύ σημαντικός ακόμα και στα σενάριο ενός πιθανού Γ Παγκοσμίου Πολέμου.
Βιβλιογραφία:
1) Hanink, J., (2020). Περί Πολέμου: Σκέψεις και συμπεράσματα του μεγαλύτερου ιστορικού της αρχαιότητας. Θουκυδίδης. Εκδόσεις Διόπτρα.
2) Βλάχος Α.Σ. (2012). Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου. Θουκυδίδης. Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας.
3) Σκουτερόπουλος Ν.Μ. (2013). Θουκυδίδης Ιστορία. Εκδόσεις Πόλις.
4) Βενιζέλος, Ε. (2019). Θουκυδίδης Ιστορία, Εκδόσεις Μεταίχμιο.
5) Πλατιάς, Α. (2010). Διεθνείς σχέσεις και στρατηγική στον Θουκυδίδη. Εκδόσεις Εστία.
Διαδικτυακές πηγές:
1) Thucydides Greek Historian, Britannica.com
2) Thucydides, History.com
3) Thucydides, World History Encyclopaidia.org
4) History of Peloponnesian War, work by Thucydides, Britannica.com 5) Peloponnesian War, History.com
5) Bloomberg: Πως ο Θουκυδίδης “εξηγεί” την συμπεριφορά της Τουρκίας και του Πούτιν, Naftemporiki.gr
6) Γιατί ο Θουκυδίδης παραμένει σύγχρονος μας. Τι μας διδάσκει η ιστορία του για το πρόσωπο του πολέμου σήμερα, Blod.gr
Προτεινόμενα Βίντεο:
1) Πως μπορεί η μελέτη του Θουκυδίδη να μας βοηθήσει να λύσουμε τα προβλήματα του σήμερα; https://www.youtube.com/watch?v=K6SaOU_qRbk
2) Κώστας Γρίβας, Οι παγκόσμιες γεωπολιτικές εξελίξεις, τα Ελληνοτουρκικά και ο Θουκυδίδης https://www.youtube.com/watch?v=varlckZhm-I
3) Πέφτουμε στην παγίδα του Θουκυδίδη Ιωάννης Μπαλτζώης, https://www.youtube.com/watch?v=varlckZhm-I