ΑΥΤΟΣΥΜΠΟΝΟΙΑ:ΜΙΑ ΒΑΘΥΤΕΡΗ ΟΨΗ
ΤΟΥ ”lOVE YOURSELF”
Γράφει η Έλενα Τσακιρίδου
Συχνά αποδίδεις χειρότερα από όσο προσδοκάς σε ένα τεστ και σπεύδεις να χαρακτηρίσεις τον εαυτό σου με μία σειρά από- όχι και τόσο κολακευτικά-επίθετα. Η νέα καινοτόμα ιδέα σου δεν βρίσκει υποστηρικτές στην δουλειά και αυτόματα σε χαρακτηρίζεις “ανεπαρκή”. Ακόμα και επουσιώδη καθημερινά γεγονότα όπως το να χάσεις ένα λεωφορείο, να ξεχάσεις τα κλειδιά σου, να αργήσεις σε μία υποχρέωση, μπορεί να ενεργοποιήσουν τους αυτο-χαρακτηρισμούς του “απρόσεχτου” και “ανεύθυνου”. Και κάπου εκεί έγκειται η σημαίνουσα έννοια της αυτοσυμπόνιας.
Η αυτοσυμπόνια είναι μία έννοια που εισήχθη πολύ πρόσφατα στην Ψυχολογία από την Kristin Neff, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Τέξας. Όπως η ίδια ορίζει την αυτοσυμπόνια, πρόκειται για την κατάσταση όπου “δείχνουμε στον εαυτό μας την ίδια καλοσύνη και φροντίδα που θα δείχναμε σε έναν καλό φίλο”. Με άλλα λόγια, δείχνουμε κατανόηση στον εαυτό μας όταν περνάμε δύσκολα, όταν αποτυγχάνουμε σε κάτι ή όταν δεν μας αρέσει κάτι σε εμάς. Πρόκειται, λοιπόν, για μια πολυδιάστατη έννοια που περιλαμβάνει τις ακόλουθες εκφάνσεις.
Αρχικά το να μην κριτικάρουμε αυστηρά τον εαυτό μας, τουτέστιν να μην μας κρίνουμε σε πλαίσια τελειομανίας. Για παράδειγμα, δεν “τα βάζουμε” με τον εαυτό μας αν αποδώσαμε κάπου “καλά” και όχι “εξαιρετικά”, ενώ γνωρίζουμε ότι καταβάλλαμε επαρκή προσπάθεια. Δεύτερον, να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες ως μέρος της συνολικής ανθρώπινης εμπειρίας. Αναμφίβολα, πολλές φορές νιώθουμε να κατακλυζόμαστε από δυσκολίες, προθεσμίες που τρέχουν, επαγγελματικές υποχρεώσεις και προσωπικά προβλήματα και μόλις λαμβάνει χώρα και κάποιο “κερασάκι στην τούρτα”, τείνουμε να αγανακτούμε και πιθανώς να παραιτούμαστε. Στα πλαίσια της αυτοσυμπόνιας, θα αντιμετωπίζαμε όλη αυτή την σειρά “προβλημάτων” ως “εμπειρίες”, ως αναπόσπαστα τμήματα της ύπαρξής μας, μένοντας ανοιχτοί σε αυτά και πάντα σε ετοιμότητα. Με λίγα λόγια, η νοοτροπία απέναντι στις δυσκολίες δεν είναι “να τις λύσουμε για να φεύγουν” αλλά “να τις ζήσουμε ως μία εμπειρία εκπαίδευσης”. Το παραπάνω έρχεται σε συμφωνία με την “ενσυνειδητότητα” (mindfulness), όρος που ανήκει στο τρίτο κύμα της γνωστικής-συμπεριφορικής προσέγγισης στην Ψυχολογία και έγκειται στο ότι δεν προσπαθούμε να αποφύγουμε τις επώδυνες εμπειρίες αλλά ούτε και να προβαίνουμε σε έναν ιδεομηρυκασμό γύρω από αυτές ώστε να μας τιμωρούμε.
Φυσικά, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η αυτοσυμπόνια δεν ταυτίζεται σε καμία περίπτωση με την αυτολύπηση ή την αυτο-επιείκια. Όταν νιώθουμε αυτολύπηση, αποστασιοποιούμαστε από τις δυσκολίες μας, αγνοώντας τες και παραμένοντας αδρανείς, με αποτέλεσμα το πρόβλημα να μεγεθύνεται. Τουναντίον, η αυτοσυμπόνια δεν αποτελεί μία μορφή υπεκφυγής αλλά ενεργής διαχείρισης των δυσκολιών. Η ευρεία αντίληψη που υπάρχει ότι η αυστηρότητα προς τον εαυτό οδηγεί σε εκπληρωμένους στόχους δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα αφού συχνά η μεγάλη ακαμψία μάς ακινητοποιεί. Με λίγα λόγια, δεν είναι εφικτό να δημιουργηθούν ασφαλείς συνθήκες για να εξελιχθούμε όταν το μόνο που εφαρμόζουμε είναι μία αυτο-τιμωρητική στάση. Τέλος, σε αντίθεση με το χαρακτηριστικό της αυτοπεποίθησης που χτίζεται από τις θετικές εμπειρίες, η αυτοσυμπόνια δεν “κάνει διακρίσεις” και υπάρχει ανεξαρτήτως των εξωτερικών συνθηκών. Ας εξασκηθούμε, λοιπόν, στην αυτο-συμπονετική στάση, ακόμα και τις πιο δυσμενείς συνθήκες, κι ίσως παρατηρήσουμε σημαντική ενίσχυση της ενδυνάμωσης και ευζωίας μας.
Βιβλιογραφία
- Neff, Κ. (2019). Self-compassion. Retrieved from https://self-compassion.org/
Ο Αρθρογράφος
