ΘΕΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Γράφει η Ελένη Προύντζου
Η σύγχρονη εποχή κατακλύζεται από αρνητικά γεγονότα, τα οποία πυροδοτούν το άγχος και το φόβο των ανθρώπων. Ιδιαίτερα τα παιδιά, τα οποία έχουν έναν ευαίσθητο και ευάλωτο ψυχικό κόσμο, δεν μπορούν από μόνα τους να ανταπεξέλθουν στα δυσάρεστα συναισθήματα που βιώνουν σε καθημερινή βάση. Ως αποτέλεσμα, παρατηρείται μια σημαντική αύξηση στις ψυχικές διαταραχές των παιδιών και των εφήβων (Patalay & Gage, 2019· Twenge κ.α., 2010).
Κρίνεται αναγκαία, λοιπόν, η εφαρμογή της «Θετικής εκπαίδευσης». Η θετική εκπαίδευση προσπαθεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των σχολικών απαιτήσεων και των προσδοκιών των γονέων, οι οποίοι μπορεί να νοιάζονται για τις σχολικές επιτυχίες, αλλά πρωτίστως θέλουν να βλέπουν ευτυχισμένα τα παιδιά τους (Seligman κ.α., 2009). Η συγκεκριμένη εκπαίδευση, έχει, δηλαδή, έναν διπλό στόχο. Από την μία πλευρά, να καλλιεργήσει στα παιδιά τις απαιτούμενες ακαδημαϊκές δεξιότητες και από την άλλη πλευρά, να προάγει την καλή ψυχική υγεία και την ευημερία τους (Seligman, 2012). Για την επίτευξη του τελευταίου στόχου, διενεργούνται διάφορες, βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες, εκπαιδευτικές παρεμβάσεις/δραστηριότητες, οι οποίες εστιάζουν στα θετικά συναισθήματα και την ψυχική ανθεκτικότητα του παιδιού (Seligman, 2012).
Μία τέτοια παρέμβαση είναι, για παράδειγμα, το «Βιβλίο με τις ευλογίες» (Norrish & Seligman, 2015), το οποίο ενισχύει την αισιοδοξία και την ευγνωμοσύνη των παιδιών. Πιο αναλυτικά, το βιβλίο με τις ευλογίες είναι ένα κενό βιβλίο, το οποίο δίνεται διαδοχικά σε κάθε μαθητή της τάξης. Ο μαθητής πρέπει για 3 εβδομάδες να γράφει μέσα σε αυτό πράγματα που του συνέβησαν και για τα οποία νιώθει ευγνωμοσύνη.Μπορεί μάλιστα να συνοδεύει τις περιγραφές του με ζωγραφιές, με φωτογραφίες ή με οτιδήποτε άλλο τον βοηθάει να εκφράσει καλύτερα τα συναισθήματά του. Μόλις περάσουν οι 3 εβδομάδες, ο μαθητής παρουσιάζει στην τάξη τις ευχάριστες εμπειρίες που κατέγραψε στο βιβλίο και γίνεται συζήτηση επί του θέματος. Με αυτό τον τρόπο ενδυναμώνονται οι σχέσεις των παιδιών και δημιουργείται ένα ευχάριστο, ευδιάθετο και αισιόδοξο κλίμα μέσα στη σχολική τάξη.
Μια άλλη ομαδική δραστηριότητα είναι το «Ζάρι της χαράς» (Σταλίκας, Γιωτσίδη & Καρακασίδου, 2020), το οποίο μπορεί να κατασκευαστεί με πολύχρωμα χαρτόνια από τους ίδιους τους μαθητές. Το ζάρι αυτό έχει σε κάθε πλευρά του γραμμένη μια θετική έννοια: χαρά, ευχαρίστηση, ενθουσιασμός, γέλιο, αγάπη και έκπληξη. Κάθε μαθητής καλείται να ρίξει το ζάρι και, αναλόγως της πλευράς που θα τύχει, να περιγράψει στους συμμαθητές του ένα περιστατικό που συνδέεται με αυτή την πλευρά, με το συναίσθημα που αναγράφεται. Μόλις τελειώσει την περιγραφή του, οι συμμαθητές του τον χειροκροτούν, δείχνοντάς του ένα είδος επιβράβευσης και ενθάρρυνσης. Ως παρεπόμενο, ενισχύεται η αισιοδοξία, το χιούμορ και η ενσυναίσθηση.
Επομένως, φαίνεται ότι η θετική εκπαίδευση μπορεί σταδιακά να λειτουργήσει ως αντίδοτο στην κατάθλιψη, να οδηγήσει στην αύξηση της ικανοποίησης από τη ζωή και να συμβάλλει στην πιο αποτελεσματική και δημιουργική μάθηση (Seligman κ.α., 2009). Μπορεί να βοηθήσει το σχολείο να γίνει ένας χώρος θετικών συναισθημάτων, ένας χώρος που κάθε παιδί θα προσμονεί να πάει. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το σχολείο, ως το σημαντικότερο μέσο διαπεδαγώγησης του αυριανού ανθρώπου, θα πρέπει να παρέχει και να προάγει την ασφάλεια, την αγάπη, την αισιοδοξία και την αλληλεγγύη! Μήπως, λοιπόν, η θετική εκπαίδευση είναι μονόδρομος;
Πηγές:
- Σταλίκας, Α., Γιωτσίδη, Β. & Καρακασίδου, Ε. (2020). Κατακτώντας την ευημερία: Θετικές παρεμβάσεις, τεχνικές & βιωματικές ασκήσεις. Αθήνα: Τόπος.
- Norrish, J. M., & Seligman, M. E. (2015). Positive education: The Geelong grammar school journey. Oxford University Press, USA.
- Patalay, P., & Gage, S. H. (2019). Changes in millennial adolescent mental health and health-related behaviours over 10 years: a population cohort comparison study. International Journal of Epidemiology, 48(5), 1650-1664.
- Seligman, M. E. (2012). Flourish: A visionary new understanding of happiness and well-being. Simon and Schuster.
- Seligman, M. E., Ernst, R. M., Gillham, J., Reivich, K., & Linkins, M. (2009). Positive education: Positive psychology and classroom interventions. Oxford Review of Education, 35(3), 293-311.
- Twenge, J. M., Gentile, B., DeWall, C. N., Ma, D., Lacefield, K., & Schurtz, D. R. (2010). Birth cohort increases in psychopathology among young Americans, 1938–2007: A cross-temporal meta-analysis of the MMPI. Clinical Psychology Review, 30(2), 145-154.
Ο Αρθρογράφος
