«ΕΓΚΛΗΜΑ: ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΜΕ»

Γράφει η Κωνσταντίνα Βουδούρη

Η γοητεία του εγκλήματος…

Κύρια πηγή πληροφόρησης και ενημέρωσης των ατόμων, κυρίως τους τελευταίους δύο αιώνες, αποτελούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΕ). Παραδοσιακά μέσα όπως η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, ο τύπος, αλλά ακόμα και πιο σύγχρονα μέσα όπως το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γνωστά ως “Social Media” τείνουν στην έγκαιρη ενημέρωση του κοινού για διάφορα θέματα, πετυχαίνοντας να ικανοποιήσουν την αρχέγονη αυτή ανάγκη του ατόμου για γνώση και ενημέρωση.Τα ΜΜΕ, ανήκοντας στην κατηγορία των πολιτισμικών αγαθών με κοινωνική διάσταση, έχουν την ικανότητα να ασκούν επιρροή στο κοινό και να συμβάλλουν στη διαμόρφωση απόψεων, ακόμη και ιδεολογιών.

Εξαιτίας του πλήθους αλλαγών που έχουν δεχτεί τα ΜΜΕ όλα αυτά τα χρόνια τόσο σε επίπεδο διοίκησης και οργάνωσης όσο και σε επίπεδο περιεχομένου, γίνεται κατανοητό το γεγονός πως το δημοσιογραφικό επάγγελμα και γενικότερα ο χώρος των μέσων μαζικής ενημέρωσης ακολουθούν ένα σύνολο από τυπικούς και άτυπους κανόνες. Αυτό ισχύει και στον τρόπο με τον οποίο καλύπτεται και προβάλλεται δημοσιογραφικά ένα γεγονός.

Τι γίνεται, όμως όταν η είδηση αφορά ένα έγκλημα;

Πρώτες ιεραρχικά στην παρουσίαση των ειδήσεων ως επί το πλείστον σε όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης βρίσκονται οι ειδήσεις που αφορούν εγκλήματα. Είναι γνωστό πως η είδηση ενός εγκλήματος αποσπά τη μεγαλύτερη από το κοινό προσοχή, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου η εγκληματική πράξη διακατέχεται από μεγάλη σοβαρότητα και σημασία. Γίνεται πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες, πρώτο θέμα στα δελτία ειδήσεων, ενώ τα σχετικά tweets γίνονται όλο και περισσότερα. Αποτελεί το θέμα των ημερών και αυτό φυσικά είναι κάτι που δε μπορεί να μη γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από το μιντιακό σύστημα.

Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει το είδος του εκάστοτε εγκλήματος. Εγκλήματα που αφορούν την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πόσο μάλλον την αφαίρεση μίας ανθρώπινης ζωής καθιστούν αναγκαία μία εξονυχιστική έρευνα από τα ΜΜΕ. Μία έρευνα που μπορεί να χρειαστεί και περισσότερο από τον αναμενόμενο χρόνο, όπως σε εγκλήματα των οποίων ο δράστης/ οι δράστες βρίσκεται/ βρίσκονται ακόμη υπό την εξιχνίαση της αστυνομίας. Έτσι είναι φυσικό, η μιντιακή κάλυψη των γεγονότων να συμβαδίζει χρονικά με την εύρεση στοιχείων από την αστυνομία.

Όσον αφορά τον τρόπο κάλυψης και παρουσίασης ενός τέτοιου θέματος από τα ΜΜΕ, αυτά δε διστάζουν να γνωστοποιήσουν στο κοινό έναν αρκετά μεγάλο αριθμό προσωπικών στοιχείων των εμπλεκόμενων προσώπων όπως το ονοματεπώνυμο, το φύλο, την ηλικία, την εθνικότητα, αλλά και την επαγγελματική ιδιότητα αυτών σε συνδυασμό σαφώς με τη σχέση που έχει ο δράστης με το θύμα. Αξίζει να σημειωθεί πως η δραματοποίηση της κατάστασης σε τέτοιες περιστάσεις αποτελεί ίσως αγαπημένη τεχνική των ΜΜΕ, καθώς μέσω αυτής έχει αποδειχθεί πως η προσέλκυση είτε αναγνωστών (για τις εφημερίδες), είτε τηλεθεατών (για τα τηλεοπτικά κανάλια), είτε ακροατών (για τους ραδιοφωνικούς σταθμούς), είτε επισκεπτών και των λεγόμενων “κλικς” (για τις ιστοσελίδες) είναι δεδομένη.

Αν και τα ΜΜΕ, παραδοσιακά και μη, πολλές φορές εκμεταλλεύονται τέτοιες καταστάσεις σε υψηλό έως και μέγιστο βαθμό, αναμεταδίδοντας ίσως και κάποιες ανακρίβειες με σκοπό να κερδίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο κοινό, δε σημαίνει πως η αξία τους σε σχέση με την πληροφόρηση αυτού μειώνεται. Ανεξαρτήτως οποιωνδήποτε αρνητικών στοιχείων τα ΜΜΕ διαθέτουν, πρέπει να παραδεχτούμε πως χωρίς αυτά η έγκαιρη ενημέρωση των ατόμων θα ήταν απλά μία ουτοπία.

Πηγές:

Μαυρομάτης, Γ. (n.d.). Η παρουσίαση του εγκλήματος από τα ΜΜΕ. Νομική Εφημερίδα: Curia.gr. Ανακτήθηκε από: https://curia.gr/i-parousiasi-tou-egklimatos-apo-ta-mme/
Stefanovska, V. (2016). Crime story in the Macedonian printed daily newspapers. International Journal of Criminology and Sociology, 5, 14-24. https://doi.org/10.6000/1929-4409.2016.05.02